Diabetes mellitus ili šećerna bolest predstavlja poremećaj metabolizma glukoze koji odlikuje pojava povišenog nivoa šećera u krvi (hiperglikemija). Hiperglikemija uzrokuje oštećenje krvnih sudova mrežnjače (retine) i dovodi do nastanka dijabetične retinopatije. Dijabetična retinopatija predstavlja najčešći uzrok slepila kod osoba između 20. i 65. godine života.
Razlikujemo dva oblika dijabetesa, dijabetes tip i i dijabetes tip II. Dijabetična retinopatija se češće javlja kod dijabetesa tip I (40%), u odnosu na tip II (20%).
Dijabetes tip I najčešće se javlja kod mladih osoba (ispod tridesete godine života) i to u vreme puberteta. U osnovi oboljenja je autoimuni proces koji uništava ćelije pankreasa i uzrokuje potpuni nedostatak insulina, usled čega se glukoza nagomilava u krvi. Incidenca razvoja dijabetične retinopatije je 50% nakon 10 godina od početka bolesti, a čak 90% nakon 30 godina. Usled oštećenja krvnih sudova povišenim nivoom glukoze dolazi do loše ishranjenosti mrežnjače, odnosno do pojave ishemije koja predstavlja osnov na kojem se razvijaju sve promene u ovom obliku dijabetesa. Ishemija mrežnjače je stimulans za pojavu novih krvnih sudova očnog dna što predstavlja tzv. proliferativnu dijabetičnu retinopatiju. Ovi novoformirani krvni sudovi su veoma osetljivi, lako prokrvare na površinu mrežnjače ili u staklasto telo uzrokujući teške smetnje vida koje netretirane dovode do slepila kao krajnjeg ishoda.
Dijabetes tip II najčešće se javlja kod osoba starijih od 40 godina. Regulacija glukoze u krvi može da se kod nekih pacijenata postigne samo sa tabletama, dok je u određenim slučajevima neophodna upotreba insulina. Oštećeni krvni sudovi mrežnjače počinju da propuštaju tečnost i krv, odnosno dovode do pojave edema (otoka) i hemoragija u sklopu neproliferativne dijabetične retinopatije. Otok u žutoj mrlji (edem makule) značajno smanjuje vidnu oštrinu i češće se javlja kod tipa II dijabetesa. Dugo trajanje bolesti bez adekvatne terapije i kod tipa II dijabetesa dovodi do pojave proliferativne dijabetične retinopatije sa svim svojim po vid opasnim komplikacijama. Smatra se da 5% dijabetičara već u vreme postavljanja dijagnoze ima znake oboljenja mrežnjače.
Svaki pacijent oboleo od šećerne bolesti mora redovno dolaziti na očne preglede. Pregled očnog dna ima za cilj da se na vreme primete znaci oboljenja i da se savetuje dalja terapija. U slučaju pojave otoka žute mrlje oftalmolog procenjuje da li će raditi laserski tretman i/ili injekciju koja se daje u oko (anti VEGF terapija), u cilju smanjenja otoka i stabilizacije stanja. Pojava novoformiranih krvnih sudova je hitna indikacija za laserski tretman celokupnog očnog dna, koji ima za cilj da spreči nastanak po vid opasnih komplikacija koje bi u suprotnom rezultovale slepilom.
Oftalmološki pregledi se vrše najmanje jednom godišnje, ili češće u zavisnosti od preporuke oftalmologa. U toku trudnoće savetuje se pregled u svakom trimestru. Od velikog značaja za pojavu i brzinu razvoja promena na očnom dnu imaju regulacija nivoa šećera u krvi, krvnog pritiska, masnoća, kao i pridržavanje od strane endokrinologa savetovanom životnom režimu
